Ilısu Barajı
Yer Güneydoğu Anadolu, Suriye ve Irak
sınırına yaklaşık
65 km uzaklıktadır
Nehir Dicle
Barajın yüksekliği 135 metre
Barajın uzunluğu 1820 metre
Baraj gövdesi/alanı 313 km2
Üretim gücü/kapasitesi 1200 MW
Elektrik 3800 GWh/yıl (Türkiye enerji ihtiyacının %2'si)
Maliyeti 2 Milyar Euro
Etkilenecek nehir yatağı 400 km (Dicle ve Dicleya akan yan sular ve
kolları)
İnşaa süresi Yaklaşık 8 sene
Ön görülen başlama tarihi 2008
Kullanılabilirlik Süresi 50-80 yıl
Projenin Ortakları
İhaleyi veren DSI- Devlet Su İşleri
Ülkeler/mali sorumluluk Avusturya (Kontrollbank AG - ÖKB), Almanya (Euler
Hermes) ve Isviçre (Isviçre Export Risk Garantisi - SERV)
Firmalar Andritz AG (Avusturya)- Konsorsuyum başkanlığı
İnşaat Firmaları Züblin AG (Avusturya/Almanya), Alstom Ltd., Stucky,
Maggia, Colenco (Isvicre), Nurol, Cengiz, Celikler, Temelsu (Türkiye)
Bankalar Bank Austria Creditanstalt (Avusturya), DekaBank (Almanya)
Finansman Société Générale (Fransa), Garanti Bankasi ve Akbank
(Türkiye)
Projenin Tarihçesi
Türkiye'de Dicle nehri üzerinde
yapimi planlanan Ilısu Barajı şu anda dünyanın en çok tartışılan baraj
projesidir.
On seneden beri çevre ve insan
hakları örgütleri projenin devasa kültürel, ekolojik, insani ve
politik etkilerine karşı mücadele vermektedir. Ilısu 75 000 km2 lik
bir alanı kapsayan, dünyanın en büyük sulama ve elektrik üretimi
projelerinden biri olan GAP Projesinin bir parçasıdır. Ön görülen 22
barajdan şimdiye kadar yaklaşık yarısı tamamlanmış durumdadır. Fırat
nehri üzerine yapılan Atatürk ve Birecik barajları bunlardan bir
kaçıdır. Ilısu Barajı, ilkbaharda oluşan sel sularını toplayarak su
seviyesinin en yüksek olduğu dönemlerde ve elektriğin en çok talep
edildiği (Pahalı olduğu) saatlerde üretime geçecek şekilde
planlanmıştır.
Projenin Kronolojisi
1950 li yıllar Projeye dair ilk
tartışmalar.
1971 Projenin gerçekleşip
gerçekleşemeyeceğine yönelik ilk araştırmalar.
1982 Proje planının kabul edilmesi.
1997 - 2000 İsviçre Firması Sulzer
Hydro öncülüğünde İsviçre, Avusturya, İngiltere, İtalya ve İsveç
Firmalarında oluşan bir Konsorsuyum hazırlık çalışmalarının başlaması.
Sulzer Hydro firması 1999 yılında
Avusturya firması olan VA Tech/A tarafindan satın alındı.
2000 İsveç firması Skanska projeden
çekildiğini bildirdi.
2001 İngiltere inşaat firması Balfour
Beatty ile İtalyan firması Impregilo, ilgili kredi sağlayan
kuruluşlarının (ECA) teminatı üstlenmeyeceklerine yönelik yaptıkları
açıklamadan sonra, aynı şekilde projeden çekildiklerini bildirdiler.
2002 Projeye kredi veren isviçre
bankası UBS projeden çekildi
Gerekçe: Ilısu Baraj Projesi'nin doğuracağı sosyal ve ekolojik
sonuclara
ilişkin süregelen belirsizlikler.
2004 Sonbaharı Türkiye yeni bir
ortaklık oluşturmak üzere girişimlerde bulunuyor.
2004 - 2005 Avusturya firması VA Tech
Hydro, Almanya'dan Züblin , İsviçre'den Alstom, Stucky, Maggia,
Colenco ve Türkiye'den Nurol, Cengiz, Çelikler, Temelsu firmalarından
oluşan yeni bir ortaklık oluşturarak Almanya, Avusturya ve İsviçre
kredi kuruluşlarına projenin yapim garantisi için başvuru yaptı.
2006 VA Tech Hydro Andritz AG/A
tarafından satın alındı.
Mart 2007 Almanya, Avusturya ve
İsviçre hükümetleri projeye hazine garantisi teminat edip, krediyi
sağlayacaklarını berittiler. Verilecek olan kredi garantisi, yerine
getirilmesi gereken 153 şarta bağlanarak bir uluslararası bilirkişi
ekibinin bu yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini izlemek
üzere görevlendirildi.
Dünya çapında bu karara karşı
protestolar başladı.
Temmuz 2007 Zürih Kantonal Bankası
(İsviçre) projeden çekildiğini açıkladı. Gerekçe: Ilısu Baraj Projesi,
bankanın sürdürebilir kalkınma prensiplerine aykırıdır.
Ağustos 2007 Türkiye, Konsorsiyum ve
Bank Austria Creditanstalt (Avusturya), Société Général (Fransa) ve
DekaBank (Almanya) arasında barajın yapımı için anlaşma imzaladı.
Mart 2008Proje ortakları tarafından
Kurulan Bilirkişiler 153 şartı denetlemek için Türkiye ye geldi.
Uzmanlar Komitesi araştırma sonucunu açıkladı.
Kaynak:
http://www.dogadernegi.org
DSİ Genel Müdürlüğü ile
Ilısu Konsorsiyumu arasında Ilısu Barajı'nın Ticari Anlaşması
imzalandı
GAP’ın anahtar
projelerinden biri olan Ilısu
Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nin
Ticari Anlaşması 14.08.2007 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığında düzenlenen tören ile imzalandı. İmza törenine Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. M Hilmi GÜLER, Devlet Su İşleri Genel Müdür
Vekili Haydar KOÇAKER, İsviçre Büyükelçisi Valter GYGER, Almanya
Büyükelçisi Peter PRUGEL, Avusturya Büyükelçiliği Ticaret Müsteşarı
Richard BANDERA, Ilısu Konsorsiyumu
Temsilcileri, İdarenin Mühendislik ve Müşavirlik Hizmetleri
Konsorsiyumu temsilcileri ve çok sayıda basın mensubu katıldı.
Tamamlandığında gövde
büyüklüğü açısından ülkemizin 2.büyük; kurulu güç ve yıllık enerji
üretim kapasitesi bakımından da 4. büyük barajı
olma özelliğini kazanacak Ilısu
Barajı; Dicle Nehri akımlarını ekonomik
ölçüler dâhilinde düzenleme yeteneğine sahip yegâne depolama
tesisidir. Tesis; DSİ Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen ve
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin uzun vadeli bölgesel kalkınma plânının
temel unsuru GAP’ın en önemli yatırımlarından biri olacaktır. Barajın
tamamlanma süresi 7 yıl olmakla birlikte daha kısa sürede
tamamlanmasına çalışılacaktır.
Ilısu Projesini gerçekleştirecek olan
Ilısu Konsorsiyumu, aşağıdaki firma gruplarından oluşmaktadır.
İnşaat İşleri
Yapım Grubu:
İnşaat İşleri
Ortak Girişimi: Nurol İnşaat ve Ticaret A.Ş., Cengiz İnşaat
Sanayi ve Ticaret A.Ş.
İnşaat İşleri Yapım Ortağı : Ed. Züblin AG
(Almanya)
İnşaat İşleri Proje ve Koordinasyon Hizmetleri Grubu:
Stucky Ltd. (İsviçre), Temelsu Uluslar arası Mühendislik Hizmetleri
A.Ş.
Elektromekanik İşler Yapım Grubu:
VA Tech Hydro GmbH
(Avusturya), Alstom Ltd. (İsviçre)
İdarenin
Mühendislik ve Müşavirlik Hizmetleri Konsorsiyumu ise
Colenco Power
Engineering Ltd. (İsviçre), Maggia Engineering Ltd. (İsviçre), Dolsar
Mühendislik Ltd. Şti., Rast Mühendislik Ltd. Şti.’den oluşmaktadır.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. M. Hilmi GÜLER: “Ilısu
bir prestij, gurur ve kararlılık projesidir.”
İmza töreninde bir
konuşma yapan GÜLER, Ilısu
Barajı ve HES gibi her bakımdan çok
önemli bir barajın ticari sözleşmelerini imzalıyor olmaktan duyduğu
mutluluğu dile getirdi. Ilısu Projesi’ni
kararlılığın bir sembolü olarak gördüğünü belirten GÜLER: “Bu projeyi
mutlaka yapacağız demiştik ve bugün işte bunu başarmış bulunuyoruz.
Rakamsal büyükleri de vermek istiyorum. 4 farklı ülkeden tam 14 firma
bu işin içinde. Bu noktaya gelene kadar 95 adet toplantı
gerçekleştirdik. 10.995 sayfalık bu sözleşme hazırlandı. Yani bu kolay
bir iş değil. Bu sayfalar teker teker imzalandı. 245 bin paraf
atıldı.” diye konuştu.
Ilısu Barajı ve HES’in gövde hacmi
bakımından ülkemizin 2., enerji üretimi bakımından da 4. büyük
barajı olacağını kaydeden GÜLER, barajın
hem çevre hem de su kaynaklarının yönetilmesi bakımından son derece
önemli olduğunu vurguladı.
Ilısu Projesi’nin tam anlamıyla Avrupa Birliği normlarında son
derece başarılı bir proje olduğunu belirten GÜLER, hem çevresel etki
ve kültürel varlıkların korunması açısından hem de yeniden yerleşim
noktasında son derece önemli bir projeye imza attıklarını dile
getirdi. GÜLER: “Bunu bilhassa altını çizerek söylüyorum. Çünkü bu
projeyle ilgili çok büyük spekülasyonlar yapıldı. Ama biz kültüre de
tarihi dokuya da aynen enerji kadar, hatta ondan daha fazla önem
veriyoruz. Üç ayrı devletin büyükelçilerinin katılımıyla da bunu
göstermiş oluyoruz. Bunun altını anlamlı bir şekilde çiziyorum.” diye
konuştu.
GÜLER konuşmasına “Üç
dost devlet Almanya, İsviçre ve Avusturya’ya ve sayın büyükelçilerine
teşekkür ediyorum. Kendileri çok aktif olarak bu projenin içinde yer
aldılar. Konsorsiyum üyelerine, DSİ’nin tüm mensuplarına ve başta
Veysel Bey olmak üzere Genel Müdürümüz Haydar KOÇAKER’e teşekkür
ediyorum. Sayın Başbakanımızın başkanlığında, Hazine, Dış İşleri
Bakanlığı ve DSİ ile birlikte çok yararlı bir çalışma oldu. Onların
gayretleri olmasaydı bu noktaya gelinemezdi. Bu bizim en zor
projelerimizden biri oldu ama biz kararlılığımızla bunun üstesinden
gelmeyi bildik. Bu bir prestij projesidir. Bir gurur ve kararlılık
projesidir.” sözleriyle son verdi.
DSİ Genel Müdür Vekili Haydar KOÇAKER: “Ilısu Projesi
80.000 kişiye iş imkanı ve geçimine dolaylı katkı sağlayacaktır.”
Ilısu Barajı ve HES Projesi’nin
halihazırda Güneydoğu Anadolu Projesi’nin en büyük projesi durumunda
olduğunu ifade eden KOÇAKER, GAP bölgenin ekonomik ve sosyal hayatını
etkileyen entegre bir kalkınma projesidir dedi.
Fırat ve Dicle
nehirlerinin hidroelektrik enerji üretimimizin yaklaşık
%45’ini karşılamakta olduğunu ve Dicle Nehri üzerinde Kralkızı, Dicle
ve Batman Baraj ve HES’lerinin şu anda hizmette bulunduğunu belirten
KOÇAKER: “Ilısu Barajı’nın sözleşmesini
bugün sizlerin huzurunda imzalamış olacağız ve inşaatına devam
edeceğiz. Cizre Barajı’nın da yapımını en
kısa sürede gerçekleştirmeye gayret edeceğiz.” dedi.
KOÇAKER konuşmasına
Ilısu Barajı
ve HES Projesi hakkında bilgiler vererek devam etti: “Ilısu Projesi
ülkemizde inşaatına henüz başlanmamış Baraj ve HES’ lerin en büyüğü
olup bu özelliği ile dünyanın en büyük su projelerinden olan GAP’ ın
temel unsurudur. Gövde büyüklüğü açısından ülkemizin 2. büyük, kurulu
güç ve yıllık enerji kapasitesi bakımından da 4. büyük baraj olma
özelliğini taşımaktadır. Temelden 135 m yüksekliğinde ve 1820 m kret
uzunluğunda olan baraj, konumu ve yapısı itibariyle Atatürk
Barajı kadar öneme sahip bulunmaktadır.
Proje tamamlandığında 1 200 MW kurulu gücü ile yılda 3 milyar 833
milyon kWh enerji üretilecektir. Üreteceği enerjinin Milli ekonomiye
sağlayacağı fayda yılda yaklaşık 300 milyon $’olacaktır. Bölgede
yıllık 150 milyon $’ın üzerinde bir ticari faaliyet sağlayarak
bölgesel refahı artıracaktır. İnşaat süresince bölgede aileleri ile
birlikte
80.000 kişiye iş imkanı ve geçimine dolaylı katkı sağlayacaktır. Bu
ticari aktivite Diyarbakır, Batman, Mardin, Siirt, Şırnak İllerinin
gelişmesine büyük katkı sağlayacaktır.
Çevre Etki Değerlendirme
Raporu (ÇED) ve Yeniden Yerleşim Eylem Planları (YYEP) Uluslararası
standartlarına uygun olarak hazırlandığını ve DSİ internet sayfasında
yayınlandığını kaydeden KOÇAKER, inşaatın devamı süresince belirlenen
bu esaslar doğrultusunda çalışmalar yürütüleceğini ifade etti.
Ilısu Barajı’ nın finansmanı %100
dış kredili olarak, Avusturya VATECH – Finance GmbH önderliğinde bir
grup yerli ve yabancı banka tarafından, Hazine Garantili; Export
Kredileri ve Ticari Krediler birleşiminden oluştuğunu belirten KOÇAKER:
“Sağlanacak toplam kredi tutarı 1,2 milyar Euro’ dur. Bu kredi içine
baraj gölü altında kalan Hasankeyf Kültürel Varlıkların Korunması ve
Kurtarılması için sağlanacak olan 25 milyon Euro dahildir.” dedi.
KOÇAKER konuşmasını
“Emeği geçen herkese başta destek ve katkılarından dolayı Başbakanımız
Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız
Sayın Dr. M Hilmi Güler’e ve DSİ Eski Genel Müdürü Sayın Prof. Dr.
Veysel Eroğlu’na teşekkürlerimi sunuyorum” diyerek noktaladı.
Törene katılan büyükelçilerin
konuşmaları ardından DSİ Genel Müdürlüğü ile
Ilısu Konsorsiyumu arasında ticari anlaşmanın imzalanmasıyla
merasim sona erdi.
DSİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
Basın Müşavirliği
15.08.2007
Ilısu
Projesiyle ilgili geniş
bilgi için tıklayınız.(PDF)
Ilısu Barajı
ve HES Projesi Yeniden
Yerleşim Planı Final Raporu-Tam metin (PDF)
Ilısu Barajı'nın temeli atıldı
5 Ağustos 2006
günü Ilısu Barajı
ve HES’in temelinin atılmasıyla 50 yıllık bir hayal gerçeğe dönüştü.
Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. M. Hilmi Güler, İçişleri
Bakanı Abdulkadir Aksu, Tarım ve Köyişleri Bakanı M. Mehdi Eker,
Milletvekilleri, Bölge illerinin Valileri, DSİ Genel Müdürü Prof. Dr.
Veysel Eroğlu ile Almanya ve Avusturya Büyükelçileri’nin iştirak
ettiği merasimle Ilısu
Barajı ve HES’in temeli atıldı.
Başbakan
Erdoğan: “Türkiye’nin enerji alanında kaybedecek 1 günü daha yoktur”
Temel atma merasiminde
konuşmasına, üzerinde çok konuşulan ama bir türlü proje safhasından
eylem safhasına taşınamayan Ilısu
Barajı’nı hayata geçirmekten dolayı
yaşadığı haklı gururu dile getirerek başlayan Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan, Ilısu ile GAP’ın farklı bir
hayat bulacağını, Güneydoğu’nun farklı bir zenginliğe kavuşacağını
söyledi.
Ilısu gibi Türkiye’yi bir enerji koridoru
haline getirecek projelere imza atmanın heyecanı içinde olduğunu
vurgulayan Başbakan Erdoğan, “Koyduğumuz hedefleri bir bir
gerçekleştiriyoruz. Tabi ki Türkiye’nin enerji potansiyelinin bugün
ulaşılan noktayla sınırlı olmadığını gayet iyi biliyoruz. Ülkemizin
gelecek enerji projeksiyonunu bütün yerli kaynaklarımızı harekete
geçirmek üzerine kuruyoruz. Bugün Ilısu
Barajı’nın temelini atıyor oluşumuzda bu
politikanın bir gereğidir. Daha önce de temeller atıldı ancak gerisi
gelmedi. Bu ülke artık temelleri atıldıktan sonra yarım kalmış
projeler çöplüğü olmayacaktır. İktidarımız Türkiye’de bölgesel
farklılıkları ortadan kaldırma azmindedir. Ciddi yatırımlar hayat
buluyor. İşte Rusya ve İtalya Devlet Başkanları ile Samsun’da
açılışını yaptığımız Mavi Akım, Gürcistan ve Azerbaycan’ın yanı sıra
çok sayıda devlet temsilcisiyle Ceyhan’da açılışını yaptığımız BTC
Boru Hattı Projesi ve şimdi hedefimizde Avrupa’yı Türkiye’ye
bağlayacak olan Nabucco Doğal Gaz Projesi var” diye konuştu.
2003-2005 yılları
arasında ortalama büyüme hızını %8 olarak gerçekleştiren bir
Türkiye’de, 4 yılda ekonominin çok önemli atılımlar gerçekleştirdiğini
kaydeden Başbakan Erdoğan, “Türkiye daha önce böyle bir büyüme hızını
yakalamadı. Tam 17 çeyrektir sürekli büyüme devam ediyor. Artık
istikrarsızlıklar yaşamıyoruz. Enflasyonla yürüttüğümüz mücadeleye
rağmen işsizlik oranları artmıyor. Ülkede üretim, verimlilik, kapasite
kullanım oranları ve buna bağlı olarak da enerji ihtiyacı artıyor.
Eğer biz bu ihtiyacı karşılayamazsak, kalkınmayı devam ettiremezsek
makineler, üretim ve istihdam durur ve biz de tarihi bir hata yapmış
oluruz. İşte bunun için ülkemizin geleceği demek olan enerji
politikamıza, yerli ve yeni enerji kaynaklarına özel bir önem
veriyoruz. 2003-2005 yılları arasında sadece enerji maksatlı 8 tesisi
hizmete açtık. Bunlardan yıllık 1 milyar 440 kilovatsaat elektrik elde
ettik. Bunlar azımsanacak rakamlar değildir.
Ilısu Barajı da tamamlandığında
yıllık 3 milyar 833 milyon kilovatsaat enerjiyi kullanıma sunmuş
olacağız” dedi.
Türkiye’nin enerji konusunda çok vakit kaybettiğini ancak artık
kaybedilecek bir günün bile olmadığını ifade eden Erdoğan, bölgeye ve
bölge halkına önemli kazanımlar getirecek olan
Ilısu Barajı’nın hem enerji hem de
önemli bir ekonomik değer üreteceğini belirterek “Bugün temelini
attığımız Ilısu
Barajı ve hidroelektrik santrali en geç 7 yıl içinde
tamamlanacak ve 2013 yılında hizmete girecek. Bu 7 yıl boyunca
doğrudan ya da dolaylı olarak yaklaşık 10 bin insanımıza istihdam
imkanı sağlayacak. Bununla da kalmayacak ve bu bölge bir turizm
bölgesi haline gelecektir. Daha önce buradan sadece Dicle akarken,
bundan sonra hem Dicle akacak hem de Ilısu
Denizi oluşacak. Bölgenin havasına olumlu tesirde bulunarak çevreyi
yeşillendirecek. Göletinde balık tutulup, sandalla gezilebilecek” diye
konuştu.
Turizmle bağlantı bir başka konu olan tarihi ve kültürel varlıklarla
alakalı olaraksa, “Türkiye için enerji gibi önemli bir diğer konu da
tarihi ve kültürel mirasımızdır. Biz kültürel mirasın parayla
ölçülemeyeceğini en iyi bilenlerdeniz. Eğer kültürel mirasınıza,
kimliğinize sahip çıkmıyorsanız, hiçbir değer üretemezsiniz. Bu konuda
herkesin hassasiyet göstermesi bizi sadece memnun eder, ama asıl
meselenin bu olmadığı da gayet açıktır. Ancak burada bu konuyu
istismar etmek isteyenler var” diyen Başbakan Erdoğan, bin yılların
birikimini günümüze taşıyan paha biçilmez eserlerin heba
edilmeyeceğine dair güvence verdi.
“Bir tarafta artan bir enerji ihtiyacı ve Türkiye’nin aydınlık
geleceği var, diğer tarafta tarih, kültür ve insanların ortak mirası
var. Bunu bir şekilde uzlaştırmak, ortak bir çözüm bulmak zorundayız.
Hiçbirini diğeri için feda etmek söz konusu olamaz. Bu sebeple proje
için temin edilen dış kredinin 25 milyon Euro’sunu Hasankeyf’in tarihi
ve kültürel varlıklarının korunması ve kurtarılması için kullanıyoruz.
Yine yaklaşık 53 milyarlık bir bütçeyi de sadece bu işe ayırıyoruz.
Bilimin bütün imkanların kullanarak yeni bir Hasankeyf’i bütün bu
eserlerle farklı bir yere taşımak suretiyle yaşatacağız. Böylece
Ilısu ile Hasankeyf el ele Dicle’nin
üzerinde bir gerdanlık oluşturacaklardır. Tarihi eserlerin korunması,
kurtarılması ve yakın bölgelere taşınması da bu süreçte gerçekleşmiş
olacaktır. Elbette baraj tamamlandığında tabi güzelliği ve kültürel
değerleri ile bu bölge çok değişmiş, bir turizm merkezi haline gelmiş
olacaktır” diye konuşan Başbakan Erdoğan, konuya ne kadar hassasiyetle
yaklaşıldığını bir kez daha vurguladı.
Ilısu Barajı
ve HES’in ülkemize hayırlı olması yolundaki temennisini dile getiren,
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bu büyük projeye emeği geçen herkese
teşekkür etti.
Bakan
Güler:
“Büyük yatırımlarla, ülkemizi bir şantiye haline getirmeye devam
ediyoruz”
Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanı Dr. M. Hilmi Güler, temel atma merasiminde ülkemizin
kalkınmasında Ilısu
Barajı gibi büyük yatırımların önemini vurgulayarak, “Biz söz
söyleyen değil, iş yapan; az konuşan ama çok çalışan bir hükümetiz.
Sayın Başbakanımızın liderliğinde bir ekip ruhuyla ülkemizi bir
şantiye haline getirmeye devam ediyoruz. Bugün temelini attığımız
Ilısu Barajı
sadece ekonomimizin büyüyerek dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına
girmesinde rol oynayan değil, aynı zamanda bölgeye bambaşka bir çehre
kazandıran, istihdam problemlerini çözen son derece önemli bir
projedir. Birkaç yıl sonra şu dağları, tepeleri tanıyamayacaksınız.
Hayat fışkıracak buradan” diye konuştu.
Enerjide yerli ve
yabancı kaynaklar arasında denge sağlanmasının önemine değinen Bakan
Güler, “Göreve geldiğimizde enerji içinde yerli kaynakların oranı
%38’di. Biz yerli oranı %38’den %50’ye çıkardık ve bunun için de
yaklaşık 4 yıldır elektrik fiyatlarını artırmadık. Bu projeleri ayrıca
bütçeye yük olarak, sübvansiyonlarla, yapmıyoruz. Önceden geçmişle
yarışıyorduk, şimdi dünya ile yarışıyoruz. Yürüttüğümüz projeler dünya
ölçeğinde projelerdir. Misal olarak Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı bir
asırlık projedir. Yine 1 ay içinde, dünyanın en büyük barajlarından
biri olacak Ilısu
Barajı’nın temelini atıyoruz. Çok kısa bir süre sonra da
Afşin-Elbistan Kömür Santralinin C ve D Projelerinin ihalelerini
yapacağız. Bütün bu projeleri dışarıya muhtaç olmadan yerli
kaynaklarımızdan karşılıyoruz. Bundan sonra da çalışmalarımıza aynı
hızla devam edeceğiz” dedi.
Projenin bu noktaya gelmesinin kolay olmadığının altını çizen Enerji
Bakanı Güler, “Bu başarıların içinde alın teri var, sevinç gözyaşı
var. Bu gururu bizlerle paylaştığınız için sizlere teşekkür ediyoruz”
diyerek konuşmasına son verdi.
Genel Müdür
Eroğlu: “Ilısu Barajı ve HES sağlayacağı
yaklaşık 4 milyar kWh elektrikle enerji açısından da vazgeçilmez bir
yatırımdır”
GAP’ın anahtar projesi
Ilısu Barajı
ve HES’in temel atma merasiminde tarihi bir ana şahitlik edildiğini
kaydeden DSİ Genel Müdürü Prof. Dr. Veysel Eroğlu, GAP muhtevasındaki
projelerle şu an Türkiye’de hidroelektriğin %50’sinin üretildiğini
söyledi.
Geçen yıllarda Batman HES ve Şanlıurfa HES’in açılışının yapıldığını
hatırlatan Prof. Eroğlu, tamamlanan projelerle bölgenin su probleminin
çözümünde de büyük yol alındığını ve son yıllardaki çalışmalarla 9,5
milyon kişinin su ihtiyacının karşılandığını belirterek, “Bildiğiniz
gibi geçtiğimiz yıl Yaylak Ovası’nda ve Bozova’da binlerce hektar alan
sulamaya açıldı. Ayrıca Kayacık, Ayvalı, Seve gibi barajlar hizmete
sokuldu. Ayrıca Suruç Ovası’nı da sulamak için ihale yapıldı ve kısa
sürede inşaatı başlayacak. Güneydoğu’daki 9 ilin içme suyu problemini
çözmek için de önemli adımlar atılmıştır. Nitekim Şanlıurfa’nın su
meselesi 2040 yılına kadar çözülmüştür. Gaziantep’in ilave su
tesisleri geçtiğimiz yıl açılmıştır. Yıllardır sıkıntı çeken Kilis’e
acil içme suyu sağlanmıştır. Kahramanmaraş’ın suyu Ayvalı
Barajı ile teminat altına alınmıştır.
Mardin civarına da 2007 yılı içinde suyu getireceğiz. Şırnak’a
müjdemiz var. DSİ Şırnak’a suyu, Mizil kaynaklarından getirecektir”
diye konuştu.
Türkiye’de yağışların
bölge ve dönemlere göre büyük değişiklikler arz etmesi sebebiyle baraj
yapımının bir zaruret olduğunu vurgulayan Genel Müdür Eroğlu,
barajların kışın biriktirilen suyun yazın kullanılmasına imkan
sağladığını söyledi. Ilısu
Barajı’nın da nehrin akış rejimini
düzenleyeceğini ve böylece sadece Türkiye için değil, Suriye ve Irak
için de faydalı olacağını belirten Prof. Dr. Eroğlu, gövde itibariyle
Atatürk Barajı’ndan sonra 2. büyük baraj
olan Ilısu Barajı
ve HES’in sağlayacağı yaklaşık 4 milyar kWh elektrikle enerji
açısından da vazgeçilmez bir yatırım olduğunun altını çizdi.
Tesisin bölge insanına sağlayacağı büyük ekonomik faydanın gözden
çıkarılamayacağını ifade eden Eroğlu, yüzde yüz dış kredi ile
yapılacak tesis için belirlenen kaynaktan Hasankeyf’in kurtarılması
için 25 milyon € para ayrıldığını ve tarihi eserlerimize ve
kültürümüze her zaman sahip çıkan DSİ’nin bundan sonra da aynı şekilde
hizmet vermeye devam edeceğini dile getirdi.
Bu projenin başlatılmasında başta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan,
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Dr. M. Hilmi Güler ile konsorsiyum
temsilcileri olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür eden Prof. Dr.
Eroğlu, barajın en kısa zamanda bitirileceğini söyleyerek açılışının
da hep birlikte yapılmasını temenni ettiğini söyledi.
Yapılan konuşmaların ardından temeli atılan
Ilısu Barajı ve HES, 84 ay içinde
bitirilerek 2013 yılında işletmeye alınacaktır.
ILISU BARAJI ve
HES
Mardin ve Şırnak illeri
sınırları içinde kalacak olan Ilısu
Barajı ve HES, dünyanın en büyük su
projelerinden birisi olan GAP’ın temel unsurlarından biridir. 9 ili
kapsayan sosyoekonomik entegre kalkınma projesi GAP muhtevasında
inşası planlanan 22 barajdan biri olan Ilısu,
Dicle Nehri üzerinde yer alan anahtar bir projedir.
Ilısu Projesi’nin
Tarihçesi ve Tanımı
Ilısu Barajı ve
Hidroelektrik Santrali Projesi (Ilısu
Projesi), 1954 yılında Dicle Nehri’nin toprak ve su kaynaklarının
geliştirilmesine ilişkin çalışmalar doğrultusunda, DSİ tarafından
başlatılmıştır.
Ilısu Barajı;
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Suriye sınırına yaklaşık 45 km.
mesafede, Dicle Nehri üzerinde inşa edilecek olup, tamamlandığında 1
200 MW kurulu güç ile yılda ortalama 3 833 GWh enerji üretecektir.
Tesis işletmeye alındığında; gövde hacmi açısından Türkiye’nin 2.
kurulu güç bakımından da 4. büyük barajı
olacaktır.
Ilısu Projesi’nin
Önemi
-
Türkiye
Cumhuriyeti’nin 100 yıllık vizyonunun içinde yer alan, önemli bir
yatırım projesidir.
-
Ülkemizin; refah,
çağdaşlık ve gelişmişlik adına hayati bir projesidir ve bölge
huzurunu tesis edecek, enerji problemine çare olacaktır.
-
Başta Diyarbakır,
Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak İlleri olmak üzere Güneydoğu Anadolu
Bölgesi’nin tamamının kalkınmasına katkıda bulunacaktır.
-
Yukarıda sayılan
bölgelerde, inşaat süresince çalışanlar ve aileleriyle birlikte 80
000 kişinin geçimine imkan sağlayacaktır.
-
Tamamlandığında,
üreteceği yıllık ortalama 3,833 milyar kWh enerji ile ekonomimize
yılda 300 milyon ABD Doları katma değer temin edecektir.
-
İnşaatı süresince,
yukarıda sayılan bölgelerde, 600–700 milyon ABD Doları tutarında bir
ticari faaliyet de sağlayacak ve bölge halkını refaha
ulaştıracaktır.
-
Ilısu Baraj Gölü altında kalan mevcut yol,
köprü, demiryolu ve köylerin yeniden ve çağdaş bir teknikle
yapılmasını sağlayacaktır.
Ilısu Projesi’nin
Finansmanı
Ilısu Projesi için sağlanacak toplam dış kredi
tutarı 1 200 000 000 €’dur. Temin edilen bu kredi içerisinde
“Hasankeyf tarihi ve kültürel varlıklarının korunması ve kurtarılması”
için kullanılacak olan 25 000 000 € da bulunmaktadır.
Ilısu Projesi
Bünyesinde Çevre Etki Değerlendirme(ÇED)
1999–2001 yılları
arasında yaptırılan ÇED Raporu; Türk mevzuatı, Dünya Bankası ve IFC
kriterleri doğrultusunda HCE firması tarafından güncellenmiş ve hem
DSİ hem de yatırımcı kredi kuruluşları tarafından onaylanmıştır.
Yeniden Yerleşim
Eylem Planı (YYEP)
Bir yatırım projesinin
olumsuz tesirleri engellemek, sebep olduğu fiziksel kayıpları tazmin
etmek ve projeden etkilenen insanlara gelişme imkanları sağlamak için
hazırlanan Yeniden Yerleşim Eylem Planı, Ilısu
Projesi muhtevasında 1999–2001 yılları arasında Türk mevzuatı, Dünya
Bankası ve IFC kriterleri doğrultusunda hazırlanmış ve onaylanmıştır.
Hasankeyf Kültür
Varlıklarının Korunması ve Kurtarılması
Uzun bir tarihi geçmişe
sahip olan Hasankeyf’teki kültürel varlıkların korunması maksadıyla;
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve
Ilısu Konsorsiyumu koordinasyonunda
hazırlanan, Hasankeyf Master Rehber Projeleri Türkiye Cumhuriyeti’nin
resmi makamları tarafından onaylanmıştır.
Ilısu Projesi’nin maksimum su kotundan
etkilenmeyen Hasankeyf Yukarı Şehir Alanı’nda yer alan kültürel
varlıklar, bu bölgenin geliştirilmesiyle birlikte bir “Arkeolojik Park
ve Açık Hava Müzesi”nde yeniden hayat bulmaya devam edecektir.
Hasankeyf’in %80’den fazlası Ilısu
Barajı suları altında kalmayacaktır. Bu
bağlamda Yukarı Şehir’de bulunan onlarca mezar, türbe, höyük, eski
kalıntılar ve 4200 mağara ev, Ilısu Baraj
Gölü’nden etkilenmeyecektir. Bölge yukarıda belirtildiği şekilde
“Arkeolojik Park ve Açık Hava Müzesi” olarak düzenlenecek ve Hasankeyf
Yeni Kültürel Park Alanı ile birlikte “Türkiye’nin ve Dünyanın Kültür
ve Turizm Cazibe Merkezi” olacaktır.
Ilısu Baraj Gölü altında kalacak olan
bütün kültürel varlıklar ve yerleri YYEP çalışmaları çerçevesinde
belirlenmiştir. Bu kültürel varlıklar Ilısu
Barajı ve HES Projesi’nin 7 yıllık
inşaatı süresince kazılarla çıkarılıp korunacaktır.
Her yıl için %15’lik yüzey çalışması ve %15’lik kazı ve taşımanın
yapılacağı kabul edilmektedir. Bu kabule göre yüzey çalışmaları,
kazılar ve taşımalar için ayrılan tahmini bütçe 53 000 000 ABD Doları
olarak belirlenmiştir.
DSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Basın Müşavirliği
DSİ Genel
Müdürlüğü
Ilısu Barajı
Ilısu Barajı; Mardin ve Şırnak İl sınırları arasında Dargeçit
ilçesinin 15 Km. doğusunda, Dicle Nehri üzerinde yer alacak. Ilısu
Barajı kil çekirdekli kaya dolgu tipinde olup temelden yüksekliği 138
m olacak. Barajın maksimum su kotu 526,82 metre, toplam gövde hacmi
44 milyon metreküp, rezervuar hacmi ise 11 milyar metreküp olacak.
Barajın kurulu gücü 1200 MW olup üreteceği toplam enerji 3,833 milyar
KWh’tır. Ilısu Barajı ile üretilecek olan enerji , şu an ülkemizde
hidroelektrik santralleri vasıtasıyla üretilecek olan enerjinin
%10’unu oluşturacak.
Ayrıca Ilısu Barajı HES tek başına bir proje değildir. Aynı zamanda
Ilısu Barajı mansabında yapılması planlanan Cizre Barajı ve HES
Tesisleri ile entegre bir projedir. Cizre Barajı ve HES tesisleriyle
de yılda 1,208 milyar KWh enerji üretilecek ve 66225 ha tarım arazisi
sulanacaktır. Ilısu Barajının yapılmaması halinde Cizre barajının
rezervuar hacmi 400 milyon metreküptür.
Ilısu Barajı elektrik enerjisi ürettikten sonra mansaba Cizre Barajı
menbaına vereceği su debisi 435 metre ’küptür. Ayrıca inşa halinde 15.
000 kişiye, inşaadan sonra ise 22.000 kişiye iş olanağı sağlayacağı
ileri sürülüyor.
Ilısu Barajı'nın temeli atılıyor
Anadolu Ajansı
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ve bölgeye hayat verecek Ilısu
Barajı ve Hidroelektrik Santralinin (HES) temeli, 5 Ağustos 2006
tarihinde düzenlenecek törenle atılacak.
Temel atma törenine Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler de katılacak.
Cumhuriyet tarihinin en büyük projelerinden olan GAP'ın anahtar
projesi Ilısu Barajı ve HES'i tamamlandığında, göl hacmi bakımından
Türkiye'nin ikinci büyük barajı olacak.
2013 yılında hizmete alınması planlanan proje, kurulu güç ve yıllık
enerji üretim kapasitesi bakımından da, Atatürk, Karakaya ve Keban'dan
sonra 4'üncü büyük HES olma özelliğini kazanacak.
GAP bünyesinde Dicle Nehri üzerine inşa edilecek Ilısu Barajı ve HES'i,
Şırnak ilinde yer alıyor.
Suriye sınırına yaklaşık 45 kilometre mesafede olan Ilısu, temelden
135 metre yüksekliğine, 43,79 milyon metreküp dolgu hacmine ve bin 820
metre kret uzunluğuna sahip olacak. Tesis tamamlandığında baraj
gölünde 11 milyar metreküp su depolanacak.
Her biri 200 megawatt (MW) gücünde 6 üniteden oluşan ve toplam kurulu
gücü bin 200 MW olan santral devreye girdiğinde, yılda ortalama 3 bin
833 Gigawatt/saat (GWh) enerji üretimi gerçekleştirilecek.
Bu enerji üretiminin yanı sıra Ilısu Barajında regüle edilen ve daha
sonra inşa edilecek Cizre Barajına bırakılacak sularla Nusaybin,
Cizre, İdil, Silopi ovalarında toplam 121 bin hektar alanın modern
sulama teknikleriyle sulanması da mümkün olacak.
-7 YILDA TAMAMLANACAK-
Yapımı 7 yıl sürecek barajın inşaatında 7 bine yakın kişi istihdam
edilecek. Çalışanların büyük bir kısmının bu bölgede yaşayanlardan
oluşacağı göz önüne alınırsa baraj, bölge istihdamına büyük katkı
sağlayacak.
Bunun yanında barajın yapımı ile oluşacak baraj gölünde büyük miktarda
balık üretimi gerçekleştirilecek, bu da bölge kalkınmasına hız
kazandıracak.
31 Temmuz 2006
ILISU BARAJI
VE HES’NİN
ÇOK YÖNLÜ OLARAK
DEĞERLENDİRİLMESİ (PDF formatında)
(Dicle Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi
ile Ilısu Barajı ve HES Araştırma Komisyonu
tarafından hazırlanan rapor-2006)
